فهرست مطالب

نشریه نهال و بذر
سال بیست و سوم شماره 4 (زمستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/09/01
  • تعداد عناوین: 14
|
  • محمدرضاجلال کمالی*، حمیدرضا شریفی، منوچهر خدارحمی، رامبد جوکار، هما ترکمان، ناصر قوی دل صفحات 445-472

    به منظور مطالعه فنولوژی ارقام تجارتی گندم نان، این تحقیق به مدت سه سال زراعی (82-1379) در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج به اجرا در آمد. بیست رقم گندم سازگار با بزرگ اقلیم های کشاورزی چهارگانه کشور (سرد و معتدل سرد، معتدل، گرم و خشک جنوب، گرم و مرطوب شمال) در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که طول دوره مراحل مختلف نمو در ارقام سازگار با اقلیم های مختلف با یکدیگر متفاوت است. میانگین طول دوره مرحله رویشی (از کاشت تا ظهور برجستگی دو گانه) در ارقام اقلیم سرد و معتدل سرد طولانی ترین و در رقم سازگار به شرایط دیم اقلیم شمال کوتاه ترین بود. رقم شهریار طولانی ترین و رقم کویر کوتاه ترین طول دوره مرحله رویشی را داشتند. میانگین طول دوره تشکیل ساختار سنبله جنینی (از ظهور برجستگی دوگانه تا تشکیل سنبلک انتهایی) نیز برای ارقام اقلیم سرد و معتدل سرد طولانی ترین و برای رقم سازگار به شرایط آبی اقلیم شمال کوتاه ترین بود. رقم شیراز طولانی ترین و رقم کویر کوتاه ترین طول دوره مرحله تشکیل ساختار سنبله جنینی را داشتند. میانگین طول دوره مرحله زایشی قبل از ظهور بساک (از ظهور برجستگی دوگانه تا ظهور بساک) در ارقام اقلیم معتدل طولانی ترین و در رقم سازگار به اقلیم آبی شمال کوتاه ترین بود. رقم توس طولانی ترین و رقم کویر کوتاه ترین طول دوره مرحله زایشی قبل از ظهور بساک را داشتند. میانگین طول دوره پرشدن دانه (از ظهور بساک تا رسیدگی فیزیولوژیک) در رقم سازگار اقلیم دیم شمال طولانی ترین و در ژنوتیپ سازگار به اقلیم آبی شمال کوتاه ترین بود. رقم شیراز طولانی ترین و رقم توس کوتاه ترین طول دوره مرحله پر شدن دانه را داشتند. ارقام اقلیم سرد و معتدل سرد عمدتا از طریق دوره کاشت تا ظهور برجستگی دوگانه چرخه زندگی طولانی تری نسبت به ارقام اقلیم های معتدل، گرم و مرطوب شمال و گرم و خشک جنوب داشتند. نتایج این تحقیق نشان داد که ضرایب تسهیم ارقام مختلف نیز با یکدیگر متفاوت است، به عبارت دیگر ارقام مورد بررسی صرفنظر از تفاوت های مشاهده شده در طول دوره های مختلف نمو، از نظر سهم این مراحل نمو در چرخه زندگی نیز با یکدیگر تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند.

    کلیدواژگان: گندم، ارقام، فنولوژی، برجستگی دوگانه، سنبلک انتهایی، ظهور بساک، رسیدگی فیزیولوژیکی
  • حسن مختارپور*، سید افشین مساوات، محمدتقی بزی، علیرضا صابری صفحات 473-487

    به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی علوفه ذرت شیرین رقم KSC403، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان از فروردین 1380 به مدت سه سال زراعی اجرا شد. در این آزمایش چهار تاریخ کاشت (20 فروردین، 9 اردیبهشت، 29 اردیبهشت و 17 خرداد) و چهار تراکم (45، 55، 65 و 75 هزار بوته در هکتار) به صورت فاکتوریل (4´4) و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند نتایج نشان داد که عملکرد کمی و کیفی علوفه تر و خشک (ساقه و برگ، چوب بلال و پوست بلال) تحت تاثیر تراکم بوته و تاریخ کاشت قرار گرفت و حداکثر عملکرد علوفه خشک، پروتئین خام و فیبر خام به ترتیب 7724، 694 و 2139 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت دوم به دست آمد. تراکم بوته نیز عملکرد کمی و کیفی علوفه را تحت تاثیر قرار داد و حداکثر عملکرد علوفه خشک، پروتئین و فیبر خام به ترتیب 644,4, 7330 و 2048 کیلوگرم در هکتار در تراکم 75 هزار بوته در هکتار به دست آمد. طول بلال نیز تحت تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته قرار گرفت و حداکثر آن در تاریخ کاشت دوم و تراکم بوته 45 هزار بوته در هکتار به دست آمد اگرچه با افزایش تراکم، عملکرد علوفه افزایش یافت و در تراکم 75 هزار بوته در هکتار به حداکثر رسید، ولی از آن جا که با افزایش تراکم، طول بلال که صفت بسیار مهمی برای فروش آن است، کاهش یافته و بازارپسندی آن به شدت افت می کند، لذا توصیه می شود ذرت شیرین با هدف استفاده از بلال و علوفه آن با تراکم 65-55 هزار بوته در هکتار کشت شود.

    کلیدواژگان: ذرت شیرین، تاریخ کاشت، تراکم بوته، علوفه، بلال
  • یدالله فرایدی* صفحات 489-504

    کشت پاییزه نخود در مقایسه با کشت بهاره آن، عملکرد بیشتری تولید می کند. یکی از عوامل بازدارنده کشت پاییزه نخود در مناطق سردسیر، صدمات ناشی از سرما و یخبندان است. به منظور بررسی مقاومت به سرما و معرفی رقم یا ارقام مقاوم به سرما برای کشت پاییزه در مناطق سردسیر غرب کشور، ده رقم و ژنوتیپ پیشرفته نخود طی دوسال زراعی (84-1382) در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد ارزیابی قرار گرفت. تحمل به سرما در ژنوتیپ های مورد مطالعه از طریق شمارش تعداد بوته های سالم و از بین رفته پس از گذراندن سرمای زمستانه ارزیابی گردید. پایین ترین دمای مطلق طی فصل رشد در سال های 1383 و 1384 به ترتیب 15- و -22.5 درجه سانتی گراد با پوشش برف و -10 و -7.5 درجه سانتی گراد بدون پوشش برف بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر تعداد روز از کاشت تا 50 درصد گلدهی و 50 درصد رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و تعداد شاخه های اولیه، اختلاف آماری معنی داری وجود داشت. ژنوتیپ های مقاوم %91-95) مقاومت به سرما)، فقط 10 درصد و ژنوتیپ های متحمل (90-71% مقاومت به سرما)، 70 درصد فراوانی مطلق مقاومت به سرمای زمستانه را به خود اختصاص دادند. ژنوتیپ FLIP 00-78C با درصد مقاومت به سرمای 91 درصد به عنوان ژنوتیپ مقاوم، بیشترین عملکرد دانه (1507 کیلوگرم درهکتار) را تولید کرد. بین عملکرد دانه و درصد مقاومت به سرما همبستگی مثبت و معنی دار (r=0.655) وجود داشت و ژنوتیپ های خیلی مقاوم یا مقاوم به سرما، عملکرد بیشتری از میانگین کل تولید کردند. در این بررسی ژنوتیپ های FLIP 00-75C, FLIP 00-78C و FLIP96-90C با دارا بودن درجه تحمل به سرمای 3 و کمتر از 3، درصد مقاومت به سرمای بیشتر از 83 درصد و عملکرد بذر بیشتر از 1190 کیلوگرم در هکتار، به عنوان ژنوتیپ های برتر شناخته شدند.

    کلیدواژگان: نخود، ژنوتیپ، کشت پاییزه، عملکرد دانه، مقاومت به سرما
  • صادق جلالی صادق*، محمدرضا نعمت الهی محمدرضا، رضا پوررحیم صفحات 505-514
    منطقه فریدن با سطح زیر کشت بیش از 11 هزار هکتار یکی از مراکز مهم تولید سیب زمینی بذری در ایران است که هر ساله مقادیر زیادی از محصول تولید شده در این منطقه به عنوان غده های بذری در سایر نقاط کشور نیز مورد استفاده قرار می گیرد و سالانه بیش از 25 هزار تن غده های عاری از ویروس برای کاشت نیاز دارد. در این پژوهش به منظور بررسی روند آلودگی های ویروسی در کاشت غده های بذری سیب زمینی عاری از ویروس و مدت زمان مناسب بودن آن ها برای کشت های متوالی در منطقه مذکور، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و چهار تیمار شامل ارقام آگریا، کوزیما، کنکورد و مارفونا در ایستگاه تحقیقاتی رزوه، شهرستان فریدن در سال های 82-1381 اجرا شد. روند آلودگی های ویروسی در ارقام مورد مطالعه در پایان سال دوم با استفاده از روش سرلوژیک الیزا ردیابی و درصد آلودگی ارقام به ویروس های Potato virus Y (PVY)، Potato virus S (PVS)، Potato virus M, (PVM) و Potato leaf roll virus (PLRV) تعیین گردید. مقایسه میانگین ها با استفاده از روش آزمون چند دامنه ای دانکن نشان داد که اختلاف معنی داری بین ارقام از نظر آلودگی به ویروس های PVY و PVM وجود دارد. بیشترین میزان آلودگی به این ویروس ها در رقم مارفونا و کمترین آن در رقم کنکورد مشاهده شد. هر چند برای ویروس های PVS و PLRV اختلاف معنی داری بین ارقام وجود نداشت اما حداکثر و حداقل آلودگی به هر دو ویروس متعلق به ارقام مارفونا و کنکورد بود. در مجموع ارقام مارفونا و کنکورد حایز بیشترین و کمترین میزان آلودگی نسبت به ویروس های مورد مطالعه بودند. ویروس PVY به عنوان شایع ترین ویروس در مزرعه آزمایشی شناخته شد و میزان وقوع آن رابطه نزدیکی با میزان وقوع ویروس های PLRV و PVM در ارقام مورد مطالعه داشت. با توجه به نتایج به دست آمده، ویروس PVY می تواند به عنوان شاخص تعیین کننده مدت زمان مناسب بودن غده های بذری برای کشت های متوالی در منطقه به کار رود
    کلیدواژگان: سیب زمینی، ارقام، ویروس های PVY، PVM، PVS، PLRV، فریدن اصفهان
  • حسین رحیم سروش*، احمد اشراقی، علی محدثی، ناصر شرفی صفحات 515-529

    هشت ژنوتیپ برنج به همراه دو رقم شاهد دشت و نعمت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سه منطقه مازندران به مدت دو سال مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش به منظور تعیین صفات زراعی، کیفیت پخت و پایداری عملکرد دانه برای انتخاب بهترین ژنوتیپ ها اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر ساده ژنوتیپ معنی دار بود. اثر ساده مکان و سال و اثر متقابل مکان ´ ژنوتیپ و سال ´ ژنوتیپ معنی دار نبودند. اثر متقابل سال ´ مکان و سال ´ مکان ´ ژنوتیپ ها معنی دار شدند که حاکی از وجود اثر متقابل بین ژنوتیپ ها و محیط های مورد آزمایش بود. نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه با استفاده از ده روش پایداری نشان داد که رقم شاهد نعمت ژنوتیپ (7310) با کمترین واریانس (S2i) و ضریب تغییرات محیطی (CVi)، و کمترین واریانس (MSy/p) و ضریب تغییرات درون مکانی (CVy/p) و ژنوتیپ 7304 به دلیل داشتن ضریب رگرسیون (bi) معادل یک، کمترین واریانس انحراف از خط رگرسیون (S2di) و عملکرد بالا دارای بیشترین پایداری عملکرد بودند. عملکرد ژنوتیپ های 7302، 7303، 7305 و 7306 تفاوت معنی داری با ژنوتیپ 7304 نداشت. این ژنوتیپ های پرمحصول همچنین با داشتن ضریب رگرسیونی معادل یک از سازگاری عمومی خوب برخوردار بودند. رقم نعمت و ژنوتیپ 7305 به ترتیب با کمترین میانگین رتبه وکمترین انحراف معیار رتبه و ژنوتیپ های 7304 و 7303 بر اساس روش های اکووالانس ریک (W2i) و واریانس پایداری شوکلا (s2i)، به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها انتخاب شدند. نتایج کیفیت پخت دانه نشان داد که ژنوتیپ های 7308، 7307، 7306، 7304 و 7302 با دارا بودن آمیلوز و درجه حرارت ژلاتینی متوسط دارای کیفیت پخت مطلوب بودند. در مجموع ژنوتیپ های 7304 و 7302 با توجه به داشتن میانگین عملکرد بالا و بیشتر از شاهد دشت، پایداری عملکرد و خصوصیات زراعی و کیفیت پخت مناسب به عنوان ژنوتیپ های برتر انتخاب شدند.

    کلیدواژگان: برنج، پایداری عملکرد، کیفیت پخت، صفات زراعی، مقدار آمیلوز
  • رحمت الله کریمی زاده *، حمید دهقانی، پور زیبنده دهقان صفحات 537-546

    برآورد اثر متقابل ژنوتیپ ´ محیط برای اصلاح کنندگان گیاه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش امی تلفیقی از دو روش ANOVA و PCA است که هم اثر جمع پذیر و هم اثر ضرب پذیر را محاسبه می کند. به منظور برآورد اثر متقابل ژنوتیپ ´ محیط با استفاده از روش AMMI، تعداد نه هیبرید زودرس ذرت جدید به دست آمده از آزمایش های نیمه نهایی به همراه هیبرید شاهد سینگل کراس 301 در هفت منطقه از ایران و به مدت دو سال (1382-1381) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی یا چهار تکرار کاشته شدند. نتایج نشان داد چهار مولفه اصلی اول اثر متقابل در سطح احتمال 1% و مولفه اصلی پنجم در سطح احتمال 5% معنی دار بودند، اولین مولفه اصلی %25.2 و چهار مولفه اصلی باقیمانده %65.1 از مجموع مربعات اثر متقابل ژنوتیپ ´ محیط را توجیه کردند. چهار پارامتر ASV, AMGE4, SIPC4 و EV4 برای تعیین پایداری هیبریدهای ذرت محاسبه شدند. همبستگی مثبت و بالایی بین پارامتر ASV و اکووالانس ریک (r=0.76) و آماره ناپایداری S2 هان (r=0.67) مشاهده شد. همچنین پارامترهای SIPC4, ASV و EV4 مدل امی با یکدیگر همبستگی نشان ندادند. بالاترین عملکرد دانه به ترتیب با میانگین 9705 و 9272 کیلوگرم در هکتار به هیبریدهای شماره (K1263/1´KE8212/12) 8 شماره (S61´K2882/1) 2 تعلق داشت. بر اساس پارامتر ASV هیبرید شماره 8 با داشتن کمترین مقدار اثر متقابل (274/260) و بیشترین میانگین عملکرد (9705 کیلوگرم در هکتار) به عنوان پایدارترین هیبرید انتخاب شد و هیبرید شماره (K1263/1´K33) 3 با دارا بودن بیشترین اثر متقابل (58/1899)، به عنوان ناپایدارترین هیبرید شناخته شد. نتایج پارامترهای SIPC4, AMGE4 و EV4 در برخی موارد تقریبا مشابه با پارامتر ASV بود. با توجه به نتایج حاصل برای تعیین پایداری، هیبرید شماره 8 به عنوان پایدارترین هیبرید انتخاب شد و از بین پارامترهای مدل امی، پارامتر ASV با توجه به صحت نتایج مربوط به آن به عنوان بهترین پارامتر پایداری تعیین شد.

    کلیدواژگان: ذرت، اثر متقابل ژنوتیپ * محیط، هیبریدهای زودرس، روش AMMI، نویز
  • مجید زمانی*، زیبنده دهقان پور صفحات 547-556
    سیاهک معمولی ذرت با عامل قارچ Ustilago maydis یکی از شایع ترین بیماری های قارچی ذرت است که سبب کاهش کمی و کیفی محصول می شود. استفاده از ارقام مقاوم یکی از سودمندترین راه های مقابله با این بیماری است. به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های مختلف زودرس ذرت نسبت به عامل بیماری، آزمایشی با 18 لاین و ترکیب ذرت در گروه زودرسی در سال های زراعی 1382 و 1383 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در سه منطقه کرج، مشهد و اصفهان اجرا شد. در مرحله ظهور تارهای ابریشمی با استفاده از روش تزریق در نوک بلال (Tip injection) مایه زنی مصنوعی با عامل بیماری انجام شد. ارزیابی 4-3 هفته پس از بروز علایم بیماری بر روی بلال، انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب و مقایسه میانگین ها نشان داد که بین ژنوتیپ ها واکنش های متفاوتی نسبت به بیماری وجود دارد. ژنوتیپ ها بر اساس شدت بیماری با مقیاس (0-7) در پنج گروه بسیار مقاوم تا بسیار حساس قرار گرفتند. در این بررسی لاین KE 72012/12 به عنوان لاین بسیار مقاوم و لاین OH 43/1-42 به عنوان لاین حساس شناسایی شدند. هیبریدهای K 1264-5/1 ´ K615/1و KE 72011/1 ´ K 1264/5-1 به ترتیب به عنوان هیبریدهای بسیار حساس و مقاوم شناسایی شدند.
    کلیدواژگان: ذرت، ژنوتیپ های زودرس، سیاهک معمولی، Tip injection، مقاومت
  • هادی افشار*، حمیدرضا مهرآبادی صفحات 557-570
    آبیاری قطره ای که در زراعت گیاهان ردیفی کاربرد دارد ضمن کاهش مصرف آب شرایط محیطی و رطوبتی ناحیه ریشه را تغییر داده و سبب افزایش بهره وری آب می شود. بدین منظور تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان، ایستگاه تحقیقات پنبه کاشمر در سال های 1381 و 1382 به مدت دو سال انجام شد و در آن دو روش آبیاری شیاری و قطره ای مورد مقایسه قرار گرفت. این پژوهش در قالب اسپلیت پلات در پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای اصلی مورد مطالعه مقادیر آب مصرفی در سه سطح 50, 75 و 100 درصد نیاز آبی و فاکتور فرعی، روش آبیاری شیاری و قطره ای (تیپ) بودند. نتایج نشان داد که میزان عملکرد در سال اول آزمایش در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری نداشت و در مقایسه میانگین ها به روش دانکن نیز همه آن ها در یک گروه قرار گرفتند، اما در سال دوم آزمایش میانگین عملکرد در تیمار روش آبیاری معنی دار شد. در مقایسه دو روش آبیاری، بیشترین مقدار عملکرد مربوط به تیمار روش شیاری 3755.8 کیلوگرم در هکتار و در روش تیپ 2821.2 کیلوگرم در هکتار بود، که 16 درصد کاهش داشت. کارایی مصرف آب در روش قطره ای به میزان 61 درصد نسبت به روش شیاری افزایش یافت. اجزای عملکرد شامل تعداد بوته در مترمربع، تعداد قوزه در بوته، وزن قوزه و تعداد شاخه در دو روش آبیاری با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشتند. از نظر مقادیر مختلف آب در تیمارهای مختلف نتایج نشان دادکه میزان آب مصرف شده در روش آبیاری قطره ای (میانگین سه سطح مقدار آب آبیاری) 7002.38 متر مکعب در هکتار و در روش آبیاری شیاری (میانگین سه سطح مقدارآب) 14111.8 مترمکعب در هکتار بود که نشان می دهد در روش قطره ای میزان آب مصرف شده 50.4 درصد نسبت به روش شیاری کمتر بود. بیشترین کارایی مصرف آب آبیاری در روش تیپ 0.34 و کمترین آن در روش شیاری 0.21 کیلوگرم در مترمکعب به دست آمد.
    کلیدواژگان: پنبه، آبیاری قطره ای، عملکرد، کارآئی مصرف آب
  • محمد محمودی*، کاظم ارزانی، ناصر بوذری صفحات 571-585

    گیلاس یکی از مهم ترین میوه های مناطق معتدله در دنیا است. اکثر ارقام گیلاس به دلیل خود ناسازگاری، همواره مشکلاتی را از نظر تلقیح و میوه دهی به همراه داشته اند، لذا برای تولید میوه تجارتی نیاز به گرده دهنده مناسب و سازگار دارند. در این آزمایش گیلاس رقم قرمز رضاییه به عنوان گرده گیرنده با دانه گرده ارقام زرد دانشکده، پروتیوا، صورتی لواسان، حاج یوسفی، مشکین شهر و همچنین قرمز رضاییه گرده افشانی شد. تیمارهای یاد شده بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به کار گرفته شدند. عملیات آزمایشگاهی و مطالعات میکروسکوپی این پژوهش در آزمایشگاه علوم باغبانی دانشگاه تربیت مدرس و عملیات باغی در سال های 1383 و 1384 در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال آباد وابسته به موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. تعیین سازگاری و ناسازگاری ارقام گرده دهنده به دو روش گرده افشانی کنترل شده و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده انجام شد. نتایج حاصل از گرده افشانی کنترل شده نشان داد که رقم مشکین شهر و پروتیوا سازگار و بقیه ارقام شامل زرد دانشکده، صورتی لواسان و حاج یوسفی با رقم قرمز رضاییه ناسازگار هستند. درصد تشکیل میوه در رقم قرمز رضاییه با استفاده از گرده ارقام زرد دانشکده، پروتیوا، صورتی لواسان، حاج یوسفی و مشکین شهر به ترتیب 0.80, 0.24, 40.94, 0.54 و 61.36 درصد بود. نتایج همچنین نشان داد که گیلاس قرمز رضاییه یک رقم خود ناسازگار است (درصد تشکیل میوه= صفر) و برای تشکیل میوه نیاز به گرده ارقام مناسب دارد. مطالعه با میکروسکوپ فلورسنس نشان داد که لوله گرده رقم مشکین شهر 96 ساعت پس از گرده افشانی به تخمدان می رسد که این مطالعه و بررسی میکروسکوپی رشد لوله گرده در خامه گل های گرده افشانی شده، با نتایج روش گرده افشانی کنترل شده در باغ مطابقت نشان داد. در نهایت دو رقم پروتیوا و مشکین شهر به عنوان گرده دهنده مناسب برای گیلاس رقم قرمز رضاییه انتخاب شدند.

    کلیدواژگان: گیلاس، خودناسازگاری، گرده افشانی، دانه گرده، رشد لوله گرده، میکروسکوپ فلورسنس
  • سید سعید موسوی سیدسعید*، بهمن یزدی صمدی، عباس علی زالی، محمدرضا بی همتا صفحات 587-601

    به منظور مطالعه ژنتیکی صفات کمی گندم نان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی پارامترهای ژنتیکی شامل میانگین درجه غالبیت، نسبت توزیع و پراکنش آلل های غالب و مغلوب در والدین و تعیین جهت غالبیت در ده رقم گندم نان، یک آزمایش دی آلل یک طرفه اجرا شد. هیبریدهای به دست آمده (45 تلاقی(F1 ، همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط نرمال و تنش رطوبتی، به صورت جداگانه کاشته شدند. نتایج تجزیه واریانس در شرایط نرمال رطوبتی نشان داد که به جز صفات تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور، طول ریشک و تاریخ 50% سنبله دهی، اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها وجود دارد. برای شرایط تنش رطوبتی، به جز صفات طول ریشک، تاریخ 50% سنبله دهی، وزن خشک ریشه و سطح برگ پرچم، اختلاف ژنوتیپ ها برای سایر صفات معنی دار بود. در شرایط نرمال رطوبتی، برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، زیست توده (وزن بیوماس)، عملکرد دانه و شاخص برداشت اثر فوق غالبیت، برای صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ اثر غالبیت نسبی و برای صفات طول پدانکل، طول سنبله و وزن خشک ریشه اثر غالبیت نسبی مشاهده شد. در این شرایط مشخص شد که به جز صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ که به وسیله آلل های مغلوب کنترل می شود، بقیه صفات تحت کنترل آلل های غالب هستند. در شرایط تنش رطوبتی، برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر فوق غالبیت، برای صفت تعداد روزنه در واحد سطح اثر غالبیت کامل و برای صفات طول پدانکل، وزن هزار دانه، زیست توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت اثر غالبیت نسبی مشاهده شد. به جز صفت وزن هزار دانه که به وسیله آلل های مغلوب کنترل می شد، بقیه صفات در کنترل آلل های غالب بودند.

    کلیدواژگان: گندم، تجزیه ژنتیکی، شرایط نرمال، تنش رطوبتی، تلاقی دی آلل
  • رجب چوکان*، مجید زمانی، بهنام نصیری صفحات 603-614
    در این بررسی از تلاقی های دی آلل کامل بین پنج لاین ذرت برای برآورد پارامترهای ژنتیکی مقاومت به پوسیدگی بلال استفاده شد. بیست و پنج ژنوتیپ شامل دورگ های اصلی و تلاقی های متقابل آن ها به همراه والدین، در سال زراعی 1384 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در هر کرت آزمایشی تعداد 20 بوته به صورت مصنوعی با اسپور قارچ Fusarium verticillioides آلوده شدند و در زمان رسیدن، شدت بیماری و درصد بلال های آلوده ثبت شد. تجزیه دی آلل با استفاده از روش یک گریفینگ نشان داد که اثر ژنی افزایشی و غیر افزایشی اهمیت یکسانی در کنترل شدت بیماری و درصد بلال های آلوده دارند. معنی دار بودن اثر تلاقی های متقابل در شدت بیماری نشان داد که احتمالا اثر مادری نقش موثری در توارث این صفت دارد. لاین های K18 و K74/1 به ترتیب بیشترین ترکیب پذیری منفی و مثبت را از نظر شدت بیماری نشان دادند.
    کلیدواژگان: ذرت، دی آلل، Fusarium verticilliodes، هتروزیس، پارامترهای ژنتیکی
  • داریوش داوودی*، پریچهره احمدیان تهرانی، منصور امیدی، یوسف موسی آقایف، محمدرضا بی همتا صفحات 615-631

    جنس ساکاروم (Saccharum) دارای سطح پلی پلوییدی بالا و آنیوپلوییدی فراوان است. این مطالعه برای تهیه اطلاعات سیتولوژیکی در مورد ارقام هیبریدی که در ایران کشت می شوند انجام شد. نوک ریشه های هر رقم ابتدا با محلول آلفا- برومونفتالن اشباع به مدت هشت ساعت در دمای 4 درجه سانتی گراد پیش تیمار شدند، سپس در محلول فیکساتیو 1:1 از اسید کرومیک 1%: فرمالدیید 10% به مدت 48 ساعت قرار داده شدند و جهت هیدرولیز از محلول هیدراکسیدسدیم یک نرمال در 60 درجه سانتی گراد به مدت 15 دقیقه استفاده شد. رنگ آمیزی ریشه ها با محلول هماتوکسیلین در 30 درجه سانتی گراد به مدت یک شب انجام شد. بعد از تیمار آنزیمی، هر نوک ریشه در قطره ای اسید استیک 45% اسکواش گردید. تجزیه کاریوتیپ نشان داد که اندازه کروموزوم از 0.571 تا 5.076 میکرون متغیر است و کروموزوم های نوع m غالبیت کامل دارند، به طوری که بیش از 50 کروموزوم در مجموعه هاپلویید هر رقم از این نوع بودند. آزمون های معنی دار چند متغیره نشان داد که تفاوت این ارقام از نظر مجموعه متغیرهای کاریوتیپی، به استثنای درصد شکل کلی، معنی دار است که به نوبه خود نشان دهنده تفاوت معنی دار در اندازه بازوهای کروموزوم ها است. کاریوتیپ این ارقام بر اساس درصد شکل کلی و موقعیت سانترومری بیش از 90% از جفت کروموزوم ها، مشابه بود. این نتایج نشان می دهند که ظاهرا در تکامل کاریوتیپی گونه S. officinarum عمدتا تعداد کروموزوم و سطح پلوییدی، نسبت به تغییرات کروموزومی و نامتقارنی کاریوتیپ، دخالت داشته اند.

    کلیدواژگان: نیشکر، Saccharum officinarum، ارقام، تجزیه کاریوتیپ
  • مهدی غفاری* صفحات 633-649
    در این بررسی که در سال 1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی به اجرا در آمد، 66 ژنوتیپ مختلف آفتابگردان مشتمل بر لاین های نر عقیم، رستورر و ارقام تجاری در دو آزمایش جداگانه در شرایط تنش و بدون تنش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور اعمال تنش رطوبتی، مزرعه تنش با آبیاری به ازای 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر یک سوم آب مورد نیاز شرایط معمولی را دریافت کرد. هر کرت آزمایشی مشتمل بر یک خط سه متری به فواصل ردیفی 60 و فواصل بوته 25 سانتی متر بود. در طول دوره رویش، صفات زراعی شامل روز تا شروع گلدهی، طول دوره رشد، ارتفاع بوته، قطر طبق، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، درصد روغن، شاخص برداشت و عملکرد دانه و روغن تک طبق اندازه گیری شد. شاخص حساسیت به خشکی (SSI)، شاخص تحمل به خشکی (STI) و شاخص های MP و TOL برای عملکرد دانه محاسبه شد. بر اساس نتایج حاصله لاین های A312، A152، B225، CMS19 و R21A با شاخص حساسیت به خشکی 0.47 الی 0.63 مقاوم ترین لاین ها بودند. از نظر شاخص STI هیبرید آذرگل (1.06) و به دنبال آن لاین رستورر جدید (0.99) A28 و هیبرید آلستار (0.96) مقاومت به خشکی بالایی داشتند. بر اساس همبستگی های محاسبه شده، سه صفت قطر طبق، قطر ساقه و ارتفاع بوته به دلیل همبستگی مطلوب با عملکرد دانه و نیز با شاخص STI، به عنوان معیارهای با ارزش در شناسایی ارقام متحمل به خشکی در آفتابگردان شناخته شدند. قطر ساقه و طبق به همراه اجزای عملکرد روغن مهم ترین معیارهای موثر بر افزایش عملکرد روغن در شرایط تنش رطوبتی بود. از بین شاخص های تحمل، شاخص STI کارایی بیشتری در شناسایی ارقام مقاوم به خشکی داشت.
    کلیدواژگان: آفتابگردان، لاین اینبرد، تحمل خشکی، همبستگی، رگرسیون چندگانه
  • هرمز اسدی*، محمدرضا جلال کمالی محمدرضا، جهان فر دانشیان، امیرحسن امیدی، حسن حسن آبادی، عزیز فومن اجیرلو عزیز، علی ایمانی، یوسف ارشد، اسماعیل بیضایی، عبدالحسین حسینی، محمدحسن شکوهی صفحات 651-671
    این مطالعه در سال 1385 به منظور ارزیابی آثار تحقیقات، آشنایی با دستاوردهای تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، تعیین شاخص های اثربخشی و کارایی موسسه، برآورد هزینه و منافع فعالیت ها و تعیین اثربخشی قسمتی از دستاوردهای تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. بدین منظور، ابتدا با تشکیل جلسه های کارشناسی با مسوولان بخش های تحقیقاتی موسسه، اطلاعات لازم در مورد ارقام معرفی شده، بذر توزیع شده، سطح زیرکشت ارقام، مقدار افزایش عملکرد هر یک از ارقام اصلاح شده نسبت به ارقام شاهد در دوره 84-1379 جمع آوری شد و سپس با استفاده از روش های اقتصاد مهندسی، ارزش ناخالص جایگزینی ارقام، ارزش حال خالص و نسبت منفعت به هزینه فعالیت های تحقیقاتی موسسه برآورد گردید. برای دستیابی به هزینه های انجام فعالیت ها، کل هزینه های صرف شده طی سال های مورد مطالعه از دفتر برنامه و بودجه موسسه دریافت شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در میانگین سه سال (84-1382)، شاخص های اثربخشی موسسه شامل توصیه های زراعی به کار گرفته شده 55 مورد، معرفی ارقام 29 مورد، معرفی گونه های گیاهی 16 مورد، ارایه ایده و روش های توسعه ای منجر به افزایش کمی و کیفی محصولات 56 مورد، ارتقای سطح علمی نیروی انسانی متخصص به ارزش 10.31 میلیارد ریال و توسعه و تکمیل و تجهیز فضاهای تحقیقاتی در سطح 64.5 میلیارد ریال بود. شاخص های کارایی شامل، تعداد مقاله های چاپ شده محققان در مجلات علمی- پژوهشی داخلی و بین المللی به ترتیب 157 و 20 مقاله، تعداد مقالات ارایه شده در کنفرانس های مختلف 495 مقاله، تالیف و ترجمه کتاب 12 مورد، گزارش های نهایی طرح ها 458 فقره، نشریات فنی و ترویجی 92 عنوان، تعداد مشاوره های علمی در پروژه های ملی و بین المللی 65 مورد، برگزاری همایش ها و کارگاه های آموزشی مختلف 44 مورد و مشارکت در تدوین استانداردها 19 مورد مشخص گردید. ارزش حال افزایش درآمد ناخالص حاصل از جایگزینی برخی ارقام از محصولات مختلف موسسه طی دوره (84-1379) حدود 24579 میلیارد ریال و ارزش حال هزینه ها در همین دوره 620 میلیارد ریال برآورد گردید. ارزش حال خالص فعالیت های موسسه طی دوره مورد مطالعه 23959 میلیارد ریال محاسبه شد که به تفکیک ارزش حال خالص برخی بخش ها از جمله بخش تحقیقات غلات، بخش تحقیقات دانه های روغنی، بخش تحقیقات سیب زمینی و پیاز، بخش تحقیقات ذرت و گیاهان علوفه ای طی دوره شش ساله به ترتیب 17941، 3530، 2006 و 756 میلیارد ریال برآورد شد. نسبت فایده به هزینه انجام فعالیت های موسسه طی دوره مورد مطالعه 39.7 برآورد شد. البته منافع به دست آمده تنها بخشی از اثربخشی دستاوردهای تحقیقاتی موسسه از بعد اقتصادی است.
    کلیدواژگان: تحقیقات، دستاوردها، اثربخشی، کارایی، هزینه و منافع
|
  • M. R. Jalal Kamali *, H. R. Sharifi, M. Khodarahmi, R. Jokar, H. Torkaman, N. Ghavidel Pages 445-472

    Wheat crop development is defined as a sequence of phenological events controlled by environmental factors as well as genetics determining differentiation in plant morphology and functions of some organs. It commences with germination and terminates with physiological maturity in each crop life-cycle and can be divided into different distinguishable stages/phases. To study the phenology of bread wheat genotypes, 20 different cultivarsor promising lines adapted in four different agro-climatic (cold and temperate cold temperate southern warm and dry northern warm and humid) zones were studied, using a randomized complete block design with three replications, under field conditions in Karaj, during three successive cropping seasons (2000-2003). The results revealed that genotypes were significantly different in the duration of different phenological stages. Genotypes associated with cold and temperate cold zone were of longer crop life-cycle which was mainly due to differences in the duration of their vegetative phase (Sowing to Double Ridge). The results also indicated that in all four agro-climatic zones, developmental phases including Sowing to Double Ridge (S-DR), Double Ridge to Terminal Spikelets (DR-TS), Terminal Spikelets to Anthesis (TS-Anth) and Anthesis to Physiological Maturity explained 0.39%, 68%, 0.63% and 0.52% of variations in grain yield, respectively. Correlation studies between different developmental stages and yield components also indicated that, in all four agro-climatic zones, the number of spikes m-2 was positively correlated with the duration from Sowing to Terminal Spikelets, however, it was negatively correlated with the duration from Terminal Spikelets to Anthesis. The relationship between Thousand Kernel Weight (TKW) and the duration of S-DR and S-Anth was negative. It is concluded that phenlogical studies can be utilized to study the adaptation of different genotypes to different agro-ecological zones and to explain the variation in grain yield and its components.

    Keywords: Wheat, Cultivars, phenology, Double ridge, TERMINAL SPIKELET, Anthesis, physiological maturity
  • H. Mokhtarpour *, S. A. Mosavat, M. T. Bazi, A. Saberi Pages 473-487

    In order to study the effects of sowing date and plant density on quantity and quality of yield of sweet corn KSC403, an experiment was conducted in Gorgan Reaserch Station for three years (2001-03). Four swoing dates (9th April, 29th April, 19th May and 8th June), and four plant densities (45000, 55000, 65000 and 75000 plants per hectare) were evaluated in form of factorial experiment (4 4) within randomized complete block design. The results showed that quality and quantity of forage (stem, leaf, cob ear, spout ear) were affected by sowing date and plant density. Maximum dry forage yield, crude protein and crude fiber, 7724, 694 and 2139 kgha-1 respectively, were obtained in the second planting date. Dry forage yield, crude protein and crude fiber were also influencd by plant densities and maximum dry forage yield, crude protein and crude fiber, 7330, 644.4 and 2048 kgha-1 respectively, were obtained in 75000 plant ha-1 density. With increasing plant density, forage yield increased and maximum forage yield was obtained in 75000 plants per hectare density. As ear length decreases by increase in plant density, 55000-65000 plants per hectare is the best density for sweet corn to obtain the highest forage yield and ear quality in Golestan province.

    Keywords: Sweet corn, sowing date, plant density, forage, ear
  • S. Jalali *, M. R. Nematollahi, R. Poorrahim Pages 505-514
    Freidan region with more than 11000 ha cultivation area of potato is an important seed potato production region in Iran. Tubers produced in this region were used in other areas and each year need more than 25000 ton virus free potato tubers for planting. To determine the duration of potato tubers being left free from viruses and the rate of infection of commercial potato cultivars to potato virus Y (PVY), potato virus X (PVX), potato virus M (PVM), potato virus S (PVS) and potato leaf roll virus (PLRV), an experiment was conducted in a complete randomized block design with four treatments included cultivars (class SE: Agria, Marfona, Konkord and Cosima) in four replications in Rozveh experimental station in 2003-2004. The cultivars were pre-emerged in laboratory and tested by ELISA, and healthy tubers were planted. At harvest time the tubers from two central rows in each treatment were collected and kept at 10ºC. In the second year the tubers were planted as the previous year and at harvest time, 250 tuber samples of each cultivar were collected from two central rows and kept at 10 ºC and dark condition . After breaking dormancy, the tubers were planted in pots. When the plants reach to 10 cm high, leaf samples were collected and tested by ELISA against the viruses. The results showed that PVY is dominant virus in the region with the highest infection rates in Marfona, and lowest infection rate in Konkord. The highest and lowest infection rate, to PVS, PVM and PLRV were observed in Marfona and Konkord, respectively. Regarding to the results, PVY could be used as an index indicating the duration time of potato tubers being used in successive planting for producing seed tubers.
    Keywords: Potato, Cultivars, PVY, PVM, PVS, PLRV, Freidan, Isfahan
  • H. Rahimsouroush *, A. Eshraghi, A. Mohadesi, N. Sharafi Pages 515-529

    Eight rice genotypes with two checks (Dasht and Nemat) were evaluated in three locations of Mazandaran province for two years (1999-2000), in a RCBD with four replications. This study was carried out to determine the qualitative and morphological traits and yield stability to select the best genotypes. The results of combined ANOVA showed significant differences among genotypes. The effects of location, year, genotype×location and genotype×year were not significant. The interactions of year × location, and year×location × genotypes were significant that proved the existence of interaction between genotype and environment. Grain yield stability using ten different methods, showed that Nemat cultivar (genotype 7310) with less variance (S2i) and coefficient of variability (CVi) of environment, less coefficient of regression of mean yield on environmental index (bi) and variance of deviation from regression linear (S2di), was the most stable genotype. Genotype 7304 having bi equal to unity, less S2di and high yield, was the most stable genotype. There were no significant differences between the mean yield of genotype 7304 and genotypes 7302, 7303, 7305 and 7306. Regression line slope of these high yielding genotypes was equal to unity too. Therefore they had high general adaptability. Nemat cultivar and genotype 7305 with less mean and standard deviation of ranking ( , S.D.R) and genotypes 7304 and 7303 based on Wricke, s equivalence (Wi2) and Shukla, s stability variance (σ2i), had the highest stability, respectively. The cooking quality of genotypes 7302, 7304, 7306, 7307 and 7308 was excellent with intermediate amylose content and gelatinization temperature. Consequently the genotypes 7304 and 7302 having higher mean yield compare to Dasht, and desired cooking quality and morphological traits were selected as elite genotypes.

    Keywords: rice, Yield stability, cooking quality, morphological traits, Amylose content
  • R. Karimizadeh *, H. I Dehghan, Z. Dehghanpour Pages 537-546

    Estimation of genotype environment (GE) interaction is very important for plant breeders. The additive main effects and multiplicative interaction (AMMI) model is the combination of the analysis of variance (ANOVA) and principal components analysis (PCA) which calculates both additive and multiplicative effects. To estimate GE interaction by AMMI model, ten corn hybrids including nine hybrids that were the best hybrids in yield trials, and KSC301 were evaluated for two years in seven locations of Iran in a randomized complete block design with four replications. Results showed that the first four IPCAs and the fifth IPCA were significant at 1% and 5% probability levels, respectively. The first IPCA displayed 25.2% of GE interaction sum of squares and the other IPCAs 65.1% of GE interaction sum of squares. Four parameters including SIPC4, AMGE4, ASV and EV4 were calculated for stability determination of corn hybrids. ASV parameter showed positive and highly significant correlation with Wricke ecovalence (r = 0.76) and Huehn's S2 nonparametric statistics (r = 0.67). EV4, SIPC4 and ASV parameters had no correlation with each others. The highest grain yield belonged to hybrids No. 8 and No. 2 with 9705 and 9272 kgha-1 respectively. According to ASV parameter, hybrid No. 8 was determined as a stable hybrid with minimum interaction (260.274) and maximum grain yield (9705 kgha-1) and hybrid No. 3 with minimum interation (1899.58) was determined as unstable hybrid. According to obtained results for stability determination, hybrid No. 8 was selected as the most stable hybrid and ASV parameter was selected as the best stability parameter regarding its accurate results in comparison to the other AMMI parameters

    Keywords: Corn, G E interaction, Early maturity hybrids, AMMI model, noise
  • M. Zamani *, Z. Dehghanpour Pages 547-556
    Common smut is one of the most prevalent fungal diseases of maize which causes high qualitative and quantitative losses on yield. One of the best controlling methods of the disease is use of resistant hybrids. In order to evaluate the resistance of 18 early maize genotypes, an experiment was carried out in RCBD with two replications at Karaj, Isfahan, and Mashhad. Inoculation of the ears was done by syrange (3ml spore/ear) at silking stage. Disease severity on ears was assessed 3-4 weeks after appearance of the first disease symptoms. The results of combined analysis of variance and mean comparison showed differences in disease severity among examined materials. Based on disease severity (0-7), the responses of genotypes were ranked in five groups (highly resistance to highly susceptible). Line KE 72012/12 was highly resistant and OH43/1-42 susceptible. K 1264/5-1 K 615/1 and KE 72011/1
    K 1264/5-1 were susceptible and resistant hybrids, respectively.
    Keywords: Maize, early maturity genotypes, Common Smut, Tip injection, resistance
  • H. Afshar *, H. R. Mehrabadi Pages 557-570
    Drip irrigation that is applicable in row crops leads to decrease in water use, changes the environmental and humidity conditions of root and increases water productivity. In order to compare drip and furrow irrigation methods, a research was conducted in Agricultural and Natural Resources Research Center of Khorasan for two years
    (2002-2003). Statistical design was split plot adopting complete randomized block with three replications. Main plots were amount of irrigation water, 50, 75 and 100 percent of crop water requirement, and sub plots were irrigation methods drip (tape) irrigation and furrow irrigation. The results, showed that crop yield was not significantly different in any of the treatments in the first year, but it was significantly different in irrigation methods in the second year. Yield in drio irrigation (2821.2 kgha-1) was 16% less than that in furrow irrigation (3755.8 kgha-1), but water use efficiency in drip irrigation was 61% more in furrow irrigation method. Yield components such as number of plants per square meter, number of bolls per plant, weight of boll and number of branches were not significantly different in two irrigation methods. Total water used (mean of 3 irrigation water) in drip and furrow irrigation methods were 7002.38, 11464.9 cubic meter per hectare, respectively. It was concluded that irrigation water in drip irrigation was 50.4 percent less than that in furrow irrigation. The most and the least water use efficiency were 0.34 kgm-3 in drip and 0.21 kgm-3 in furrow irrigation.
    Keywords: cotton, Drip irrigation, yield, Water use efficiency
  • M. Mahmoudi *, K. Arzani, N. Bouzari Pages 571-585

    Sweet cherry (Prunus avium L.) is one of the most important temperate fruits in the world. Most sweet cherry cultivars are self-incompatible and have usually problem with fertilization and fruit set, so they need suitable pollinizer for good fruit setting and commercial yield. The present study was carried out on sweet cherry cultivar Ghermez Rezaeieh as seed parent tree and Zarde daneshkadeh, Protiva, Sorati Lavasan, Haj-Yosefi and Meshkinshahr cultivars as pollen parent trees. Treatments (Pollens) were applied in randomized complete blocks design (RCBD) with three replicates. All laboratory and microscopic examinations of the collected samples were carried out in the Department of Horticultural Science, Tarbiat Modares University (TMU), Tehran, Iran and Controlled hybridization and pollination performed in the Seed and Plant Improvement Institute (SPII), collection orchard at Kamalabad, Karaj during 2004 and 2005 growing seasons. In order to determine the compatibility or incompatibility of various pollens on Ghermez Rezaeieh two methods were used: controlled pollination and examination of pollen tube growth with fluorescence microscopy. The results based on controlled pollination showed that MeshkinShahr and Protiva cultivars are compatible and Zarde daneshkadeh, Sorati Lavasan and Haj-Yosefi are incompatible cultivars with Ghermez Rezaeieh. The mean of fruit set in Ghermez Rezaehe cultivar with use of pollen grains of Zarde daneshkadeh, Protiva, Sorati Lavasan, Haj-Yosefi and Meshkinshahr were 0.54, 40.49, 0.24, ,0.80 and 61.36 percent respectively .The results also showed that sweet cherry cv. Ghermez Rezaeieh is a self-incompatible cultivar (fruit set=0) and it needs compatible and suitable pollinizer for fruit set. The results based on microscopic examinations showed that pollen tube of Meshkinshahr cultivar reached into the Ghermez Rezaeieh ovary flowers in 96 hours after pollination. These microscopic examinations and observations confirmed the obtained results from controlled hybridization in garden. In conclusion, Protiva and Meshkinshahr were selected as the best pollinizers for Ghermez Rezaeieh cultivar

    Keywords: Sweet cherry, Self-incompatible, pollination, pollen grain, pollen tube growth, fluorescence microscopy
  • S. S. Moosavi *, B. Yazdi Samadi, A. Zali, M. R. Bihamta Pages 587-601

    In order to study genetic of quantitative traits in wheat under normal and moisture stress conditions, several genetic parameters such as average degree of dominance, proportion and distribution of dominant and recessive alleles in all parents and dominance direction were evaluated in ten cultivars of bread wheat, using a half diallel. Parents and their hybrids were separately planted in a randomized complete block design under normal and moisture stress conditions in the second year. Results of analysis of variance in normal moisture condition showed genetic variation among genotypes for most of the traits except for tiller and fertile tiller number, awn length and 50% heading date, whereas in stress condition results of analysis of variance were not significant for awn length, 50% heading date, dry weight of root and flag leaf area. There were over dominance effect for number of spikelet per spike, number of kernel per spike, 1000- kernel weight, biomass, weight grain yield and harvest index, complete dominance for stomata number per unit of leaf area, and partial dominance for peduncle length, spike length and dry weight of root in normal moisture condition. The results in normal moisture condition also showed that all traits were controlled by dominant alleles, except number of stomata per unit of leaf area that was controlled by recessive alleles. In stress conditions there were over dominance effect for number of spikelet per spike, spike length and number of kernel per spike, complete dominance for number of stomata per unit of leaf area, and partial dominance for peduncle length, 1000- kernel weight, biomass, weight, grain yield and harvest index. In stress condition, all traits were controlled by dominant alleles except 1000-kernel weight that was controlled by recessive alleles.

    Keywords: Wheat, genetic analysis, normal, moisture conditions, Diallel cross
  • R. Choukan *, M. Zamani Pages 603-614
    In order to estimate the genetic parameters in ressitance to fusarium ear rot, this study was carried out using complete diallel crosses of five maize inbred lines. Twenty five genotypes including crosses and reciprocals, as well as parents, were evaluated in a randomized complete block design with three replications, in 2005. Twenty plants were artificially inoculated in each plot with conidia of Fusarium verticillioides, and disease severity and Percentage of infected ears were assessed on them at maturity stage. Diallel analysis by Grifing's method one, revealed the importance of additive and non-additive gene effects in genetic control of disease severity and percentage of infected ears. Significant reciprocals effects showed that maternal effects could be important in inheritance of disease severity. Lines K18 and K74/1 showed the highest negative and positive combining ability for disease severity, respectively
    Keywords: Maize, Diallel, Fusarium verticilliodes, heterosis, genetic parameters
  • D. Davoodi *, P. Ahmadian Tehrani, M. Omidi, Y. M. Aghayev, M. R. Bihamta Pages 615-631

    Classical cytological studies were carried out to give karyological information about five hybrid cultivars of sugarcane. Root tips pretreated with saturated α-bromonaphthalene solution for 8 h at 4 °C. The roots were fixed in 1:1 chromic acid 1%: formaldehyde 10% for 48 h, followed by hydrolysis in 1N NaOH for 15 min at 60 °C. After enzymatic digestion of Hematoxylin-stained roots, each root tip was squashed in a drop of 45% acetic acid. Karyotype analysis showed that chromosome size varied from 0.571 μm to 5.076 μm with predominance of m chromosome types so that more than 50 paired chromosomes were m type in each cultivar. Multivariate tests of significance and ANOVA showed that, except for TF%, the means of Symmetry Index, Dispersion Index, Difference of Range of Relative Length, Coefficient of Variation, and Haploid Set Length were significantly different among cultivars. The karyotypes were similar with respect to TF%-based symmetry and centromere position of more than 90% of the chromosome pairs. These results showed apparently, that the evolution of karyotype in S. officinarum has mainly involved chromosome number and polyploidy rather than chromosomal changes and karyotype asymmetry

    Keywords: Sugarcane, Saccharum officinarum, Cultivars, Karyotype analysis
  • M. Ghaffari * Pages 633-649
    Sixty six genotypes of sunflower including cytoplasmic male sterile lines along with their maintainers lines, restorer lines and commercial cultivars were evaluated in tow separate experiments under stress and normal conditions in a randomized block design with three replications in Khoy Agricultural and Natural Resources Research Station in 2004. Stressed experiment was irrigated after 150mm evaporation from class A pan to exert water stress. Each experimental plot consisted of three meter single row with 60cm row spacing and 25cm space between plants. During growing season, plant characteristics including number of days to flowering, growth period duration, plant height, head diameter, 1000 seed weight, seed number per head, oil content, harvest index, seed and oil yield was measured. Stress susceptibility index, stress tolerance index and MP and TOL indices calculated for seed yield. According to the were results, lines A312, A152, B225, CMS19 and R21A with SSI ranged from 0.47 to 0.63 were the highest tolerant lines to water stress. Considering STI, Azargol, line A28 and Alstar with STI 1.06, 0.99 and 0.96, respectively had the highest tolerance to water stress. Because of positive and significant correlation between head diameter, stem diameter and plant height with seed yield and STI, these traits could be used as criteria for determining drought tolerance in sunflower. STI had more efficiency than the other indices for determination of tolerant genotypes
    Keywords: Sunflower, inbred lines, drought tolerance, Correlation
  • H. Asadi *, M. R. Jalal Kamali, J. Daneshian, A. H. Omidi, H. Hasanabadi, A. Fouman Ajirloo, A. I Iman, Y. Arshad, E. Beizaie, A. Hosseini, M. H. Shokoohi Pages 651-671
    This study was carried out in 2006 to assess the effects of research, research achievements, impact and efficiency indices, estimate of cost and benefit of activities and impact of research results in SPII. Necessary data on number of released improved cultivars, distributed seeds of those cultivar, cultivated areas of each cultivar and yield increase by improved cultivars during 2000 to 2005 was collected from different research departments at SPII. Data on budget and costs were obtained from program and Budget Office of the Institute. According to the results of the assessments, during the period between 2003 and 2005, impact indices of agronomy recommendations, introduced cultivars, new plants introduction, new ideas presentation were 55, 26, 16 and 56 cases, respectively. Increasing of staff scientific level and stablishment of research places and facilities were 10310 and 64500 million Rials, respectively. Efficiency indices of SPII for articles published in ISI and Scientific Journals were 20 and 157 cases. Presented papers in conferences were 495 cases, edited and translated books were 12 cases, and number of final reports of projects and technical reports were 458 and 92, respectively. Number of scientific consultations of projects in national and international level was 65 cases. Number of national and international conferences hold by SPII was 44 cases and sharing or participating in preparation of standards was 19 cases. Present value of gross income increase and cost activities of research results were estimated 24579 and 620 thousand million Rials during 2000-2005. Net value of SPII was estimated 23959 thousand million Rials in that period. The net present value of activities in Cereal, Oilseeds, Potato and Onion and Maize and Forage crops Research Department were estimated 17941, 3530, 2006 and 756 thousand million Rials, respectivety. Benifit cost ratio of activities of SPII during 2000 to 2005 was 39.7. These estimated benefits were only a part of economic benefits of SPII.
    Keywords: research, results, Impact, Efficiency, cost, benefits, SPII